Niezwykla kolekcja...

Giorgio de Chirico, Portret Alberta C. Barnesa, 1926

Dr Albert C. Barnes (1872 - 1951), lekarz, magnat farmaceutyczny, z zamilowania historyk sztuki, kolekcjoner, psycholog, nauczyciel... W 1922 roku zalozyl The Barnes Foundation, ktorej celem jest upowszechnienie i edukacja w zakresie sztuk pieknych. Na 12-akrowej posiadlosci w Merion, tuz obok Filadelfii, wybudowana zostala galeria, w ktorej Barnes wg wlasnej oryginalnej koncepcji oraz osobistego rozumienia i odczuwania sztuki, umiescil zgromadzone dziela. Niektore z nich byly specjalnie kupione, niektore namalowane przez artystow, aby dopelnic zamysl organizatora. Nie ma zadnej chronologii. Obrazy nie maja tytulow, aby nic nie sugerowac i nie ingerowac w odbior dziela... W tak zaaranzowanych wnetrzach sam Barnes mial wyklady dla studentow. Misja edukacyjna fundacji nadal jest kontynuowana... Poczatkowo galeria byla dostepna jedynie dla studentow. Dopiero w 1961 roku zostala takze w niewielkim zakresie czasowym udostepniona dla zwiedzajacych...
Kolekcja liczy 2 500 obiektow, z czego 800 arcydziel wartych jest 25 miliardow dolarow! Wsrod nich znajduje sie 181 obrazow Renoira, 69 Cezanne, 59 Matisse, 46 Picasso, 16 Modiglianiego itd... Van Gogh, Rousseau, Goya, Manet, Monet, El Greco, Degas... Trudno wymienic wszystkich... Imresjonisci, postimpresjonisci, modernisci. Sztuka egipska i grecka. Amerykanskie meble. Afrykanskie rzezby.
Od 1940 roku piekny ogrod z unikalnymi drzewami i roslinami sluzy studentom botaniki i architektury krajobrazu.
Oryginal, ekscentryk, pasjonat, dobroczynca, fundator. Ktore z tych okreslen najbardziej pasuje do Alberta Barnesa? Moze wszystkie?
W centrum Filadelfii powstaje specjalny budynek, do ktorego przeniesiona zostanie kolekcja. Zachowany zostanie uklad dziel. Ale czy da sie przeniesc klimat tego szczegolnego miejsca...?
Sprawa przeniesienia jest bardzo kontrowersyjna... Ponoc konieczne stalo sie zwiekszenie ilosci osob zwiedzajacych, w celu zdobycia srodkow na wlasciwe utrzymanie kolekcji...

Starbucks

Pierwsza kawiarnia Starbucks otwarta zostala w Seatlle w 1971 roku. Nazwa jej pochodzi od nazwiska pierwszego oficera w ksiazce "Moby Dick", Hermana Melville. Logo to syrenka.
Dzisiaj jest to najwieksza na swiecie siec kawiarni, liczaca ponad
16 000 punktow sprzedazy. Glownym rynkiem sa Stany Zjednoczone... Tu jest najwieksze zageszczenie, nieraz na jednej ulicy znajduje sie kilka kawiarni tej sieci... Firma posiada 120 zastrzezonych nazw, patentow oraz znakow handlowych i towarowych. Zatrudnia okolo 130 000 pracownikow.
Starbucks Cafe Company okresla swoje lokale mianem "trzeciego miejsca", The Third Place, czyli kolejna przestrzenia, po pracy i domu, w ktorej spedza sie czas... ;) Sa tu wygodne fotele, bezprzewodowy internet... Mozna wypic przede wszystkim kawe, ale takze herbate, goraca czekolade, zimne napoje, sa ciasta, ciasteczka, kanapki itp. Papierowe kubki, ciasta w papierowych torebkach... Dla zapracowanych, spieszacych sie... Niekrepujace, wygodne... Ale czy jest w tym wszystkim atmosfera i klimat...?

W kwietniu 2009 roku otwarto pierwsza polska kawiarnie Starbucks w Warszawie, a we wrzesniu 2010 roku w Krakowie.

Najdrozsza moneta swiata :)

Wybijanie monet o nominale 1 dolara rozpoczeto w Stanach Zjednoczonych w 1794 roku. 15 pazdziernika tegoz roku filadelfijska mennica wybila 1758 srebrnych jednodolarowek. Wykonano je ze srebra dostarczonego przez owczesnego dyrektora Davida Rittenhouse'a. Do dzis zachowalo sie ok. 140 egzemplarzy tej serii, a jeden z nich osiagnal najwyzsza na swiecie cene. Srebrna jednodolarowka Liberty, bedaca w doskonalym stanie, zostala sprzedana za 7 850 000 dolarow... :) Nabyla ja w czerwcu 2010 roku Cardinal Collection Educational Foundation of Sunnyvalle, organizacja, ktorej celem jest zachowanie rzadkich monet i przekazanie wiedzy na ich temat, zrzeszajaca badaczy i historykow, zainteresowanych numizmatyka.

Mennica w Filadelfii, pierwsza w Stanach Zjednoczonych, powstala na mocy Ustawy Monetarnej, przyjetej przez Kongres Kontynentalny w 1792 roku. W marcu 1793 roku wypuszczono pierwsza partie 11 178 miedzianych pensow... Niedlugo potem zaczeto wytwarzac srebrne i zlote monety...
Obecnie US Mint w Filadelfii jest jedna z szesciu mennic w USA. Pozostale znajduja sie w Waszyngtonie, Denver, San Francisco, West Point i Fort Knox. Kazda z nich ma okreslone funkcje i zadania. Mennica w Filadelfii produkuje monety do normalnego obiegu, zestawy kolekcjonerskie, medale, barwniki do monet... Wytlacza sie tu 1 milion monet w ciagu 30 minut...

US Mint w Filadelfii stnieje w obecnym miejscu od 1969 roku. Budynek zaprojektowany zostal przez Vincenta G. Klinga. Jest to czwarta lokalizacja mennicy, od momentu powstania w 1792 roku.

Karta platnicza

Stany Zjednoczone sa ojczyzna kart platniczych. Powodem pojawienia sie kart byl fakt powszechnego udzielania kredytow. Pierwsze karty powstaly okolo 1900 roku. Mialy one na ogol ksztalt papierowych ksiazeczek lub kartonikow.
W 1914 roku firma Western Union wydala pierwsza karte metalowa.
Dynamiczny rozwoj kart platniczych rozpoczal sie po II wojnie swiatowej. Za ojca karty uwaza sie nowojorskiego biznesmena Franka McNamare, ktory jak mowi anegdota, zapomnial portfela i nie mogl zaplacic za kolacje spozyta w gronie zaproszonych przez siebie przyjaciol... ;) Zeby w przyszlosci zaoszczedzic sobie wstydu, zalozyl firme Diners Club, ktora rozpoczela wydawanie kart, majacych zastapic bogatym Amerykanom gotowke. Firma powstala na poczatku lat 50-tych i istnieje do dzis.
W 1958 roku wydawanie kart rozpoczela firma American Express. Tworzywem, z ktorego wykonano karty tej firmy byl plastik. American Express, jako pierwsza wydala w 1966 roku zlota karte, a w 1984 platynowa.
Pierwsza karta kredytowa powstala w Banku of America z Kaliforni w 1958 roku.

Przecietna rodzina amerykanska posiada 8 kart platniczych...

Dolar

United States Dollar (USD), jako narodowa waluta Stanow Zjednoczonych ustanowiony zostal przez Kongres Kontynentalny w 1785 roku. Srebrne monety dolarowe zastapily continentals, papierowe pieniadze, ktore drukowane w nadmiarze, nie majace pokrycia w kruszcach, spowodowaly inflacje... Wczesniej obowiazywaly takie waluty na jakie obie strony transakcji wyrazaly zgode. Skory jeleni (buckskin) byly tak popularna jednostka platnicza, ze do dzis w slangu na pieniadze mowi sie "bucks"... ;)

W 1857 roku wycofano z obiegu wszystkie obce waluty, pozostawiajac juz tylko dolara. W czasie wojny secesyjnej (1861-1865) znowu powrocono do papierowych banknotow. Wydrukowano je w zielonym kolorze o nominalach 1, 10, 20. Z czasem doszly inne nominaly...
Banknoty drukuje sie na papierze skladajacym sie w 75% z bawelny i 25% z lnu. W mieszanke wtapia sie niebieskie i czerwone nitki. Jednak szczegolowy sklad jest tajny... Tak jak symbole masonskie ukryte ponoc na banknotach dolarowych... ;) Niedokonczona piramida, wegielnica, wszechwidzace oko, wielokrotnie powtarzana liczba "13" np. w ilosci gwiazdek, pasow, stopni, czy liter wyrazow... ;) A w gornym prawym roku banknotu jednodolarowego, nad cyfra "1", wychyla sie, spogladajac filuternie, miniaturowa sowa... Widoczna przez lupe... ;)
Dolar jest nie tylko waluta, to takze mit i symbol amerykanskiego snu... :)

Poczatki FED...

Gmach Pierwszego Banku Stanow Zjednoczonych w Filadelfii, oddany do uzytku w 1797 roku, najstarszy budynek bankowy, pierwszy zbudowany w stylu klasycystycznym w USA.

Mimo obaw przed centralizacja i niechecia do przejmowania brytyjskich wzorcow, w 1791 roku Kongres i prezydent George Washington powolali The First Bank of the United States. Byla to pierwsza instytucja pelniajaca zadania banku centralnego. Zostala powolana na 20 lat.
Pierwszy Bank Stanow Zednoczonych byl prywatna korporacja. Do Skarbu Panstwa nalezalo 20% udzialow, natomiast reszte posiadaly prywatne osoby, z czego zdecydowana wiekszosc byla w rekach rodziny Rotschildow. Kapital banku wynosil 10 mln dolarow. Glowna siedziba miescila sie w Filadelfii, a oddzialy znajdowaly sie we wszystkich wiekszych miastach.

Wspolczesny amerykanski System Rezerwy Federalnej USA, Federal Reserve System (FED) uwazany jest za jeden z najbardziej niezaleznych bankow centralnych na swiecie. Gwarantuja mu to - doskonala struktura organizacyjna, odpowiednio skonstruowane akty prawne i niezaleznosc finansowa.

Wielki Glod, An Gorta Mor...

Wielki Glod w Irlandii (1845 - 1850) byl przyczyna smierci miliona kobiet, mezczyzn i dzieci... Drugi milion Irlandczykow zmuszony byl emigrowac, glownie do Stanow Zjednoczonych, w poszukiwaniu chleba i wolnosci.

The Irish Memorial przypomina i upamietnia tragedie tamtych lat oraz tych wszystkich, ktorzy w wyniku dramatycznej sytuacji poniesli smierc lub strate...
Monument znajduje sie w najstarszej czesci Filadelfii, blisko rzeki Delaware. Odsloniety zostal w 2003 roku. Autorka pomnika jest Glenna Goodacre, ktora z brazu wykonala 35 wyrazistych, przejmujacych postaci i przedstawila je w kilku scenkach...

Okolo 40 milionow (12 %) Amerykanow ma irlandzkie pochodzenie ...

Most Franklina

Most Franklina to najwazniejszy i najwspanialszy most w Filadelfii. Laczy filadelfijskie Old City z miejscowoscia Camden w New Jersey, nad rzeka Delaware. Ma dlugosc 533 metry. Jego budowa trwala 4 lata, a do uzytku oddany zostal w 1926 roku pod nazwa Delaware River Port Athority Bridge. Od 1956 roku nosi imie Benjamina Franklina.
Jego tworcami byli Ralph Modjeski, glowny inzynier i Paul C. Cret, architekt. Modjeski jako pierwszy zastosowal charakterystyczne dla nowoczesnego, wiszacego mostu, lekkie i sprezyste pylony stalowe, w miejsce wczesniej stosowanych masywnych wiez.
W momencie otwarcia most ten byl najdluzszy na swiecie, po 5 latach rekordowa dlugosc mial juz inny obiekt - Washington Bridge nad rzeka Hudson w Nowym Jorku. Jest on 2 razy dluzszy, ma 1067 metrow.
Benjamin Franklin Bridge w ciagu dnia polyskuje niebiesko, a w nocy rozblyskuje tysiacem migajacych swiatel... :) Wyglada imponujaco... I bardzo pieknie... :)

Swieto Chanuki

Chanukija w hali dworca przy 30 ulicy w Filadelfii

i w filadelfijskim parku Rittenhouse Square

Amerykanie zydowskiego pochodzenia w srode, 1 grudnia rozpoczeli obchody Chanuki, czyli swieta swiatel. Centralne uroczystosci rozpoczely sie przy chanukiji ustawionej w The National Mall w Waszyngtonie.
Pierwsze publiczne zapalenie swiec chanukowych odbylo sie w 1974 roku w Filadelfii. W 1989 roku Sad Najwyzszy Stanow Zjednoczonych uprawomocnil wystawianie chanukiji w miejscach publicznych.

Obok siebie...

Filadelfia, Rittenhouse Square.
Wspolistnienie kultur. Chanuka i Boze Narodzenie...

Biblioteka z dusza... ;)

The Library Company of Burlington znajduje sie w miasteczku Burlington w stanie New Jersey. W 1758 roku swoim edyktem powolal ja do zycia angielski krol Jerzy II. Jest to najstarsza nieprzerwanie dzialajaca biblioteka w stanie New Jersey i siodma utworzona w Stanach Zjednoczonych. :) Ksiegozbior jej stanowilo 700 woluminow, w wiekszosci darow od zamoznych mieszkancow miasteczka. Najstarsze z ksiag, pochodzace z 1551 roku, byly z kolekcji podarowanej przez Williama Penna. Posiada ona pierwszy drukowany katalog ksiazek, takze z 1758 roku.
Biblioteka w obecnym budynku miesci sie od 1864 roku. Zgromadzone zbiory licza 45 tys. materialow bibliotecznych. Posrod nich jest kilka tysiecy starych drukow, a 250 ksiag wydanych zostalo przed 1550 rokiem.
Niewielka powierzchnia, piekne stare regaly i szafy, galeryjki, liczne portrety oraz wiekowe ksiegi sprawiaja, ze ksiaznica ta ma niepowtarzalna atmosfere... Po przestapieniu jej progu, mamy wrazenie cofniecia sie w czasie... Dopiero po chwili zauwaza sie nowe kolorowe ksiazki, komputery i inne wspolczesne przedmioty... ;) W gablotach cenne pamiatki i ciekawostki...Na regale starannie przesloniety ochronnym materialem, pieknie oprawiony oryginalny krolewski akt zalozycielski biblioteki...
Na pietrze znajduje sie duzy pokoj, w ktorym kiedys zbierali sie masoni, obecnie przeznaczony do organizowania imprez, wernisazy, czy po prostu zebran.
Biblioteka jest instytucja prywatna. Pracuje w niej 5 bibliotekarek, kazda na pol etatu. Srednia dzienna odwiedzin wynosi ok. 80 czytelnikow... Zdaniem sympatycznej pani, ktora opowiadala o tej bibliotece, zaszczytem jest w niej pracowac... :)

Domek z piernikiem... ;)

We wrzesniu 1723 roku Benjamin Franklin podjal decyzje o ucieczce z Bostonu. Mial wowczas 17 lat i pracowal w drukarni swojego brata Jamesa.
Do Nowego Jorku przyplynal lodzia. Mial nadzieje znalezc tu prace. Nie udalo sie ... Nastepna byla Filadelfia. Pieszo przemierzyl 5o mil do miejscowosci Burlington w stanie New Jersey. Chcial dostac sie na statek plynacy do Filadelfii... Niestety przyszedl zbyt pozno, a nastepny rejs mial byc dopiero za kilka dni... Niedaleko przystani znajdowal sie niewielki dom, gdzie zmeczony i wyczerpany chlopak otrzymal od poczciwej gospodyni schronienie, kolacje i... pierniki. ;)
Revell House albo "piernikowy dom";) zostal zbudowany w 1685 r. i jest najstarszym budynkiem, a takze domem mieszkalnym w New Jersey. Natomiast mieszkancy uroczego miasta Burlington moga snuc opowiesci i tworzyc legendy na temat znamienitego Benjamina Franklina, ktory w ich miescie uzyskal wsparcie... ;)
A ja mam ogromna przyjemnosc, bo natrafilam na kolejny slad tej fascynujacej postaci. ;)

Zycie zamkniete w mozaikach...

Filadelfia, Magic Garden.

" Poznaje swiat barwami. Calym moim cialem. Wazne sa zmysly. (...) Dotykam, czuje piekno koloru, urode wszystkiego." Isaiah Zagar

Niestrudzenie, od 40 lat, od rana do nocy, Isaiah Zagar pokrywa mury kolorowymi mozaikami, pelnymi roznych szczegolow i zupelnie niezwyklych i niespodziewanych elementow. Wlasny dom i sciany innych budynkow..., 100 domow, 4500 m2. Ekscentryk, pasjonat, tytan pracy, artysta... W mozaikach przedstawia historie swojej rodziny...
Zagar ma 71 lat. Szkole artystyczna - Pratt Institute of Art ukonczyl w Nowym Jorku. W 1968 roku, po okresie sluzby w Korpusie Pokoju w Peru, osiedlil sie wraz z zona Julia w Filadelfii. Mieszka we wschodniej czesci miasta, przy South Street. Swoj dom od gory do dolu zapelnia mozaikami. Nazywa sie to miejsce Magic Garden...

Widzialam film dokumentalny o Zagarze pt.: "We snie", nakrecony przez syna artysty, Jeremiaha. Bardzo pochlonela mnie opowiesc o wrazliwym, niezmordowanym artyscie, moze troche szalonym i wcale nieidealnym, ktorego celem zycia jest realizacja wlasnych wizji... Harmonijny obraz, czasem pelen dramatycznych, czasem smialych scen, efektowne zdjecia, troche animacji, urokliwa muzyka... W zderzeniu z tym pozytywnym odbiorem filmu, tworczosc Isaiaha Zagara nie zachwycila mnie tak bardzo... Moze to nie byl wlasciwy dzien, czas i swiatlo... Pojde jeszcze raz... :)

Mozaiki Isaiaha Zagara przy South Street w Filadelfii

Historyczna oberza

City Tavern otwarta zostala w 1773 roku. Urzadzona zostala na wzor londynskiej oberzy. Bylo to bardzo popularne miejsce politycznych dyskusji, towarzyskich spotkan i biznesowych transakcji, nazwane przez Johna Adamsa "najbardziej gentelmenska oberza w Ameryce". ;) Bywali tu Franklin, Jefferson, Washington i inni sygnatariusze Deklaracji Niepodleglosci. Spotykali sie w tym miejscu delegaci na Pierwszy i Drugi Kongres Kontynentalny, takze na Kongres Konstytucyjny. W 1777 roku George Washington mial w City Tavern swoja kwatere glowna.
Oberza funkcjonowala do 1834 roku, kiedy to pozar spowodowal jej czesciowe zniszczenie.
W 1975 roku zostala bardzo wiernie zrekonstruowana i dzis mozna tu zjesc dania, sporzadzone wg oryginalnych receptur z czasow kolonialnych np. ulubione slodkie ziemniaki Jeffersona albo indyka w ciescie Marthy Washington. :)

To nie snieg...!

Filadelfia, ogrod przy City Tavern. Grudzien 2010 r.
To nie sen, snieg, ani zludzenie...

Bazylika Katedralna sw. Piotra i Pawla w Filadelfii

Cathedral Basilika of Saints Peter i Paul jest siedziba Archidiecezji Filadelfii i najwiekszym kosciolem katolickim w Pensylwanii.
Budowe swiatyni rozpoczeto w 1846 roku, w 2 lata po natywistycznych zamieszkach antykatolickich, jakie mialy miejsce w Filadelfii. W zwiazku z tym zastosowano specjalne srodki ostroznosci np. wysokosc umieszczenia okien, aby utrudnic demolowanie kosciola... Bazylika ukonczona zostala w 1864 roku. Architektami byli John Notman i Napoleon LeBrun. Freski i inne malowidla scienne sa autorstwa Constantino Brumidi. Swiatynia wzorowana jest na Kosciele San Carlo al Corso w Rzymie.
Kosciol ma majestatyczna fasade, doskonale sklepiona miedziana kopule, marmurowy oltarz glowny, przepiekne witraze i najwieksze w miescie organy na 75 piszczalek... W kosciele moze zmiescic sie 2000 wiernych.
W 1979 roku podczas swojej pielgrzymki do Stanow Zjednoczonych Bazylike Katedralna sw. Piotra i Pawla odwiedzil papiez Jan Pawel II. Fakt ten upamietnia tablica umieszczona w przedsionku kosciola.